Ποιος χρειάζεται την παραδοσιακή μουσική;

Η χώρα μας βρίσκεται πάνω σ’ ένα σταυροδρόμι πολιτιστικών και πληθυσμιακών ρευμάτων, που μέσα στο χρόνο τής έδωσαν μια ιδιαίτερη ταυτότητα. Συνήθως σκεφτόμαστε αυτήν την ιδιαιτερότητα ως ένα βάρος που πρέπει να κουβαλάμε κι όχι ως  ένα συγκριτικό πλεονέκτημα. Παγιδευμένοι σ’ έναν φαύλο κύκλο αυτοταπείνωσης, ίσως να ξεχνάμε ότι ο πλούτος αυτής της μικρής χώρας είναι η αστείρευτη ποικιλία σε τοπία, στα έθιμα, την ιδιοσυγκρασία, την κουζίνα, τη μουσική. Μουσική που παραδόθηκε στα χέρια μας σαν ακατέργαστο διαμάντι, από το δημοτικό μέχρι το ρεμπέτικο και λαϊκό τραγούδι, τις αμέτρητες παραλλαγές από όργανα και ρυθμούς σε κάθε γωνιά της χώρας, που μια ζωή δε φτάνει αν αποφασίσει κανείς να τα μελετήσει.

Πώς μπορεί η Ελλάδα να προστατέψει αυτήν την κληρονομιά; Η σημερινή οικονομική και πολιτική κατάσταση, δυστυχώς, δεν επιτρέπει να γίνουν και πολλά για την προστασία της μουσικής μας παράδοσης. Θα μπορούσαν όμως να διατηρηθούν όσα (λίγα) είχαν σχεδιαστεί σωστά. Στην περίπτωση της μουσικής εκπαίδευσης, γνωρίζω δύο τέτοια παραδείγματα: Τα μουσικά σχολεία, που λειτουργούν σε όλους τους νομούς της χώρας, και το Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του ΤΕΙ Άρτας. Αυτές οι εκπαιδευτικές δομές είναι η μόνη δυνατότητα που έχει ένας νέος άνθρωπος να διδαχθεί ένα παραδοσιακό μουσικό όργανο εξασκώντας το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της δημόσιας εκπαίδευσης. Σήμερα το Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής κλείνει (σχέδιο «Αθηνά») και τα μουσικά σχολεία υπολειτουργούν από χρόνιες ελλείψεις καθηγητών.

Η πολιτική ηγεσία, αποκομμένη και απρόσιτη και, πολύ φοβάμαι, άμουση, δεν ενδιαφέρεται για τζουράδες και σαντούρια. Δεν κλονίζεται από τη συγχώνευση ενός ακόμη ΤΕΙ, ούτε εκλέγεται για να ξέρει πού γίνεται η μουσική έρευνα και πώς θα διασωθούν οι παραδοσιακού σκοποί της Καρπάθου. Δεν έχει τίποτε να ωφεληθεί από τη διάσωση ενός ξεχασμένου τραγουδιού του Τσιτσάνη. Λεπτομέρειες, θα πει κανείς, μέσα σε όλα αυτά που συμβαίνουν - μέσα σε τόση φτώχεια. Η φτώχεια όμως δεν εξαφάνισε ποτέ έναν λαό˙ η πολιτιστική αφομοίωση πολλούς.